Netelboom

(Zwepenboom)

Celtis australis (bot) –zuidelijke netelboom, Europese netelboom

Celtis occidentalis (bot.) – westerse netelboom, zwepenboom

Nettle tree, hackberry, sugarberry (Eng.)

Micocoulier d’ Europe, micocoulier austral (Frans)

Südlicher Zürgelbaum, Europäischer Zürgelbaum (Duits)

Ulmaceae – iepenfamilie

De netelboom is door zijn brede schermvormige kroon de schaduwboom bij uitstek. Hij valt op door zijn sierlijk overhangende takken en wordt in Nederland en België als parkboom geplant. Hij is redelijk winterhard. Het is een boom die we in submediterrane en mediterrane bossen vinden, want hij is warmteminnend. Hij kan tot 600 jaar oud worden.

De celtisfamilie omvat ca. 75 geslachten.

Het woord celtis is een oude Griekse naam voor een boom met zoete vruchten afgeleid van het Griekse woord celthis, een soort lotus met zoete vruchten. Australis betekent niet dat de boom in Australië inheems is, maar zuidelijk. Occidentalis betekent westers. Waarschijnlijk heeft hij de naam netelboom gekregen omdat de bladeren op die van andere netels lijken (brandnetel, dove netel).

De naam zwepenboom heeft te maken met het feit dat er vroeger van de takken zwepen vervaardigd werden. De Engelse naam ‘witches broom’ houdt verband met paddestoelen en mossen die vaak op de takken groeien.

De Dakota-Indianen noemen deze boom Yammumnugapi en dat betekent verkruimelen, omdat vogels de pitten met hun snavels fijn hakken.

De eerste Franse kolonisten noemden de netelboom ‘bois inconnu’ (onbekend hout).

Celtis australis is inheems in Zuid-Europa tot aan de zuidelijke Alpen, Noord-Afrika, West-Afrika, Zuid-Afrika en Voor-Azië. Wij vinden hem als schaduwbomen in grote Franse steden zoals Nîmes, Toulouse en Parijs.

Het is een tot 25 m hoge bladverliezende loofboom met een schermvormige kroon. De langwerpige, ovale bladeren staan in twee rijen verspreid en hebben een toegespitste top. De rand is grof gezaagd, de bovenzijde ruw en donkergroen, de onderzijde grijsgroen en meestal zacht behaard. De bloemen verschijnen in mei gelijk met de bladeren en zijn onopvallend groen. Het zijn alleenstaande kleine, langgesteelde bloemen met twee grote, draderige stempels. De mannelijke bloemen staan in bundels.

Uit de vrouwelijke bloemen ontwikkelen zich zoete steenvruchten van ca. 1,2 cm doorsnede aan lange, dunne stelen in de bladoksels. Ze rijpen in september en worden dan roodachtig bruin tot zwartviolet en zijn eetbaar. Vogels zijn er dol op.

De schors is glad en grijs, ongeveer zoals die van de beuk, op latere leeftijd afbladderend.

Het bleekgele, elastische hout van de netelboom is waardevol en wordt gebruikt voor de vervaardiging van pallets, kisten, boerengereedschap, sportgereedschappen, fineer, muziekinstrumenten en draaiwerk. Hij speelt ook een rol bij de houtskoolbereiding. De bast levert een gele verfstof. De gemalen pitten zijn geschikt om in gebak verwerkt te worden.

Het hout van de netelboom wordt in Amerika gehandeld als ‘beaverwood’.

Celtis occidentalis (bot)

North American hackberry (Eng.)

Micocoulier de Virginie, Micocoulier occidental (Frans)

Amerikanischer Zürgelbaum (Duits)

Het is een boom met een onregelmatig groeiende kroonvorm. Hij is inheems is in midden en het oostelijk deel van USA. Sommige oude exemplaren zijn 20 tot 30 m hoog. Er zijn vaak meerstammige bomen te vinden met sterk afhangende twijgen. De stam is grillig en heeft veel inkepingen. Het blad is langwerpig rond, toegespitst en glanzend groen. Het voelt ruw aan. In het najaar verkleuren de bladeren goudgeel. De bladranden zijn scherp gezaagd. De kleine steenvruchten zijn purperzwart. Ze kunnen tijdens de winter aan de boom blijven hangen.

De schors is grijsbruin met onregelmatige kurklijsten.

Startpagina        Loofbomen